ئه‌مه پرسیارێکی ئاساییه و به‌مێشکی زۆر که‌سدا دێت، هه‌ندی له‌په‌رله‌مانتارانیش زۆر ئه‌ی وروژێنن، هه‌رچه‌نده ده‌بو په‌رله‌مانتاره‌کان له‌وه‌دا ووردتر بن، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا ئه‌و پرسیاره نه کوفره و نه حه‌رام، یان ده‌بی وه‌ڵامێکی گونجاو هه‌بیت بۆی، یان ده‌بی به‌ڕه‌وا بزانرێ و لانی که‌م له‌ئاستیدا بێده‌نگی هه‌ڵبژێردرێ.
سەبارەت بە وەڵامی ئەو پرسیارە بۆچونی ئێمه به‌م جۆره‌ی خواره‌وه‌یه:
داهاتی عێراق مافی هه‌مو خه‌ڵکی هه‌رێمیشی تێدایه وه‌ک هه‌مو خه‌ڵکانی تری عێراق، به‌ڵام پێکهاته‌ی کارگێڕی و دارایی و دامه‌زراوه‌یی و یاسایی ده‌وڵه‌تی ئێستای عێراق به جۆرێکه ڕێکاره کارگێری و داراییه‌کانی جیاوازیان تێدایە و هه‌موشتێک مه‌رکه‌زی نیە، بۆیە سوودمەند بوون لەو داهاته و وەرگرتنی ئەو مافە، ڕێگەو ڕێکاری جیاوازی هەیە، سه‌رباری ئه‌وه‌یش بەربەستی زۆر و جۆراو جۆریشی بۆ دروست کراوە.
دەوڵەتی عێراق لە دو ئاستی حکومی پێک دێت، حکومەتی ئیتیحادی و حکومەتی هەرێم، ڕایەڵەی پەیوەندییە کارگێڕی و داراییەکان لەم دەوڵەتەدا چ بەشێوەی ستونی و چ بە شێوەی ئاسۆیی تاڕادەیەکی زۆر جیاوازە لە دەوڵەتێکی سادە یان مەرکەزیی.
لێره‌دا مه‌سه‌لەکه ئه‌وه نیه کێ کورده و کێ عه‌ره‌به، کێ له‌هه‌رێم داده‌نیشی و کێ لە خوارو و ناوه‌ڕاستی عێراق، مووچه‌ی ڕاسته‌وخۆی به‌غدا بۆ کێ حەڵاڵە و بۆکێ حەرام، به‌ڵکو بابه‌ته‌که ئه‌وه‌یه ئه‌و فەرمانگە و کەسانەی ڕاستەوخۆ موچەیان لەسەر بەغدایە، له‌ڕوی ڕایه‌ڵه‌ی کارگێڕی و یاسایی و داراییه‌وه له چه‌ند شتێکدا جیاوازن له فه‌رمانبه‌ران و مووچه خۆرانی هه‌رێم :
ئه‌وان فه‌رمانگه‌کانیان ڕاسته‌وخۆ به‌شێکن له پێکهاته‌ی وه‌زاره‌ت و فه‌رمانگه ئیتیحادیه‌کان.
ئه‌وان فه‌رمانبه‌ر و خانه‌نشینی سه‌ر به‌داموده‌زگا ئیتیحادیه‌کانی به‌غدان.
ئه‌وان ڕاسته‌وخۆ ئه‌رک بۆ فه‌رمانگه ئیتیحادیه‌کان ڕاده‌په‌ڕێنن و ڕاستەوخۆ مافەکانیان لەو وەردەگرن.
ئه‌وان له‌سه‌ر میلاکی فه‌رمانگه ئیتیحادیه‌کان دامه‌زراون، دۆسیه‌و میلاکیان له‌وێیه.
ئه‌وان ته‌رخانکراوی بودجه‌یان له‌ناو ئه‌و فه‌رمانگه ئیتحادیانه‌دایه که به‌شێکن لێی.
ئه‌وان هه‌ر له دامه‌زراندن و دیاریکردنی مووچه‌کانیانه‌وه تاکوو هه‌موو گۆڕانکاریه‌کان و تاکو فه‌رمانی خانه‌نشین بونیان و دیاریکردنی مووچه‌ی خانه‌نشینیان هه‌موی به‌فه‌رمانی سه‌رۆکایه‌تی و فه‌رمانی وه‌زرای و فه‌رمانی کارگێڕی له دامه‌زراوه ئیتیحادیه‌کانه‌وه به یاسا و ڕێنیماییه‌کانی ئه‌وێ ئه‌نجام دراوه.
ئه‌وان فه‌رمانگه‌کانیان هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه تا ئێستا ڕاسته‌وخۆ په‌یوه‌ستن به وه‌زاره‌تی دارایی عێراق، ته‌رخانکراوی تایبه‌تی یه‌کبه‌یه‌کی ئه‌و فه‌رمانگانه له‌وێیه و له‌لای گه‌نجینه‌کان دیاره.
ئه‌وان هه‌موو کاروباره داراییه‌کانیان له‌سه‌ره‌تاوه تا ئێستا به‌و ڕێکار و ڕێنماییانه ئه‌نجام دراون که گه‌نجینه‌کانی به‌غدا و خوارو کاری له‌سه‌ر ده‌که‌ن و و به‌راییه‌کانیان له‌وێ هه‌یه.
به‌ڵام بۆ فه‌رمانبه‌ران و مووچه‌خۆرانی هه‌رێم هه‌مو ئه‌و شتانه به‌جۆرێکی ترن و له جیاتی سه‌ربه دامه‌زراوه ئیتیحادیه‌کان بن، ڕایه‌ڵه‌ی په‌یوه‌ندیی کارگێڕی و دارایی و هه‌مو شته‌کانیان سه‌ر بە دامه‌زراوه‌کانی هه‌رێمن.
له‌به‌ر ئه‌م به‌ربه‌ست و ڕیگریانه و زۆری تریش که پێشتر باسمان کردون ئێمه پیمانوایه ئاسان نیه مووچه‌ی مووچه‌خۆرانی هه‌رێم ڕاسته‌وخۆ له‌لایه‌ن به‌غداوه بدرێت، ته‌نها له‌و کاته‌دا نه‌بێت که حکوومه‌تی هه‌رێم هه‌ڵوه‌شینرابێته‌وه و هه‌مو فه‌رمانگه‌کان ڕاسته‌وخۆ بوبن به به‌شیک له‌وه‌زاره‌ت و دامه‌زراوه‌کانی به‌غدا و حکوومه‌تێکی مه‌رکه‌زیی وه‌ک ساڵانی هه‌شتاکان حوکمی هه‌مو عێراق بکات.
ئه‌مه ڕوده‌دا یان ڕو نادا، کێ پێی خۆشه و کێ پێی ناخۆشه، زیانی هه‌یه یان قازانج، زۆر ده‌خایه‌نی یان که‌م، سه‌رکه‌وتو ده‌بی یان نا، ئه‌وانه هه‌موو بابه‌تی ترن و ئێمه لێره‌دا قسه‌یان له‌سه‌ر ناکه‌ین.
Your Comment