کوردپرێس:
بەپێی ئەو هەواڵەی لە ماڵپەڕی فەرمیی پارتی دیموکراتی کوردستان بڵاو کراوەتەوە نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكوه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان و هایكۆ ماس وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا، له کۆنگرەیێکی ڕۆژنامه‌وانیدا وەڵامی پرسیارەکانی ڕۆژنامەنووسانیان داوەتەوە و تەوەری سەرەکیی قسەکانیش ئەوە بوو کە خوێندنەوەی ئیجابی هەبووە لە دانیشتنەکە و هەردوولا تەرکیزیان کردۆتە سەر پەرەپێدانی عیلاقاتی دوولایەنە.
سه‌ره‌تا سه‌رۆكوه‌زیرانی هەرێمی کوردستان له وته‌یێکدا گوتی "به‌گه‌رمی به‌خێرهاتنی به‌ڕێز هایكۆ ماس وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا ده‌كه‌ین بۆ هه‌ولێر و به هاتنیان خۆشحاڵین و سوپاسیان ده‌كه‌ین بۆ ئه‌م سه‌ردانه. سه‌ردانه‌كانی ڕابردوو و ئێستای به‌رپرسان و شانده باڵاكانی ئه‌ڵمانیا بۆ هه‌رێمی كوردستان به‌تایبه‌تی له كاته سه‌خته‌كاندا نیشانه‌ی پشتیوانین له هه‌رێمی كوردستان و مایه‌ی خۆشحاڵیی خه‌ڵكی كوردستانن. زۆر سوپاسی په‌رله‌مان و حكوومه‌تی ئه‌ڵمانیا ده‌كه‌ین كه له شه‌ڕى دژى داعشدا وه‌ك به‌شێكى كاراى هاوپه‌یمانیى نێوده‌وڵه‌تى، به ناردنی چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نى و ڕاهێنه‌رانى سه‌ربازى بۆ هه‌رێمی كوردستان و عێراق بۆ مه‌شق و ڕاهێنان به پێشمه‌رگه و هێزه‌كانی عێراقی و ئه‌نجامدانی چاكسازى له وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه، هاوكارییان كردین".
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها گوتی "سوپاسیان ده‌كه‌ین كه ڕۆڵێكی به‌رچاویان هه‌بوو له سووككردنی قه‌یران و ئاڵۆزییەکانی ساڵی ڕابردووی هه‌رێمی كوردستان. پارساڵ له‌م ڕۆژه‌دا ئێمه ئه‌و شه‌ره‌فه‌مان هه‌بوو كه پێشوازی كراین له‌گه‌ڵ به‌ڕێز قوباد تاڵه‌بانی له به‌رلین له‌لایه‌ن خاتوو ئه‌نگێلا مێركڵ ڕاوێژكارى ئه‌ڵمانیاوه و هه‌ر ئه‌وه بوو كه له‌گه‌ڵ فه‌ره‌نسا ده‌رگای سیاسییان بۆ هه‌رێمی كوردستان كرده‌وه و سوپاسیان ده‌كه‌ین".
سه‌باره‌ت به ناوه‌ڕۆكی كۆبوونه‌وه‌كه‌ش سه‌رۆكوه‌زیران ئاشكرای كرد "له كۆبوونه‌وه‌كه‌ماندا باسمان له پرۆسه‌ی سیاسی له عێراق و گرنگیى ته‌واوكردنی كابینه‌ی نوێی حكوومه‌تی عێراق كرد، هه‌روه‌ها باسمان له پرۆسه‌ی سیاسیی هه‌رێمی كوردستان و ده‌ستپێكردنی گفتوگۆكانی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كرد. دۆخى ئاواره‌كانمان له‌گه‌ڵ جه‌نابی وه‌زیر باس كرد، هه‌روه‌ها داكۆكیمان كرد له پێكه‌وژیان و لێبورده‌یى له‌نێوان هه‌موو پێكهاته ئاینى و نه‌ته‌وه‌ییەکانى هه‌رێمى كوردستان و به‌رده‌وامى و جێگیربوونى زیاترى ئه‌و كولتووره له هه‌رێمى كوردستان".
نێچیرڤان بارزانی له به‌شێكی دیكه‌ی وته‌كه‌یدا گوتی "زۆر سوپاسى ئه‌ڵمانیا ده‌كه‌ین كه ژماره‌یێکى زۆرى ئافره‌تانى ئێزدیى ڕزگاربووى ده‌ستى داعشى بۆ ئاماده‌كردنه‌وه و چاره‌سه‌رى ده‌روونى بردۆته ئه‌ڵمانیا. سوپاس بۆ حكوومه‌تى ئه‌ڵمانیا كه ده‌رگاى به‌سه‌ر ژماره‌یێکى زۆرى په‌نابه‌رانى ئێزدیدا كردۆته‌وه و یارمه‌تى و هاوكارى پێشكه‌ش كردوون. سوپاسى وه‌زاره‌تى گه‌شه‌پێدان و هه‌ماهه‌نگیى ئابوورى و ڕێكخراوه حكوومییەکان و ئێن جى ئۆكانى ئه‌ڵمانیا به‌تایبه‌تى (GIZ) و (THW) ده‌كه‌ین كه هاوكاریى مرۆییان پێشكه‌ش به كوردستان و به‌تایبه‌تى به ئاواره و په‌نابه‌ران له هه‌رێمى كوردستان كردووه".
هه‌ر له‌سه‌ر ناوه‌ڕۆكی كۆبوونه‌وه‌كه نێچیرڤان بارزانی گوتی "له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا جه‌خت له به‌ره‌وپیشبردنی زیاتری په‌یوه‌ندییەکان له هه‌موو بواره‌كاندا و یارمه‌تیدانی هه‌رێمی كوردستان له ڕیفۆرمكردن له وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه و نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی له هه‌رێمی كوردستاندا كرایه‌وه. شانازى به ڕابردووى په‌یوه‌ندییەکانمان له‌گه‌ڵ ئه‌ڵمانیا ده‌كه‌ین، چاومان له‌وه‌یه بۆ ئاینده‌ش ئه‌ڵمانیا به هاوبه‌شى له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان و عێراق بمێنێته‌وه و هیوادارین ببینین كه وه‌به‌رهێنه‌رانی ئه‌ڵمانیا له كوردستان و عێراق بتوانن ڕۆڵی خۆیان ببینن".
سه‌رۆكوه‌زیران سوپاسی باڵیۆز و باڵیۆزخانه‌ى ئه‌ڵمانیا له به‌غدا و كونسولخانه‌ى گشتیى ئه‌ڵمانیای له هه‌ولێر كرد كه ڕۆڵێكى به‌رچاویان له پته‌وكردنى پەیوەندییەکانى هه‌رێمى كوردستان و ئه‌ڵمانیادا بینیوه و دووپاتی كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان زه‌مینه‌ى له‌بارى ڕه‌خساندووه بۆ كارى وه‌به‌رهێنان و سه‌رمایه‌گوزارى و كه‌رتى تایبه‌تى ئه‌ڵمانى ده‌توانن له زۆر بواردا له هه‌رێمى كوردستان كار بكه‌ن.
دواتر وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا له وته‌یێکدا سوپاسی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكوه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستانی كرد بۆ ئه‌و پێشوازییه دۆستانه و گه‌رمه‌ی له هه‌ولێر لێی كراوه و پێشكه‌وتنه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی له بواره جیاوازه‌كاندا به جێگه‌ی سه‌رنج له قه‌ڵه‌م دا و سوپاسی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستانی كرد بۆ پێشوازیكردن له په‌نابه‌رانی سووری و ئاواره‌كانی عێراق له هه‌موو پێكهاته‌كان كه وه‌ك په‌ناگه‌یێکی ئارام له هه‌رێمی كوردستانن.
وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا پشتگیریی وڵاته‌كه‌یشی بۆ هه‌رێمی كوردستان دووپات كرده‌وه و ئاشكرای كرد كه ئه‌ڵمانیا گرنگییێکی زۆر به ئارامی و سه‌قامگیریی عێراق و ناوچه‌كه ده‌دات و ئاینده‌یێکی گه‌شتر بۆ چینی گه‌نج بدۆزرێته‌وه تاكو دیلى ده‌ستی ڕابردوو نه‌بن. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ئه‌و شوێنانه‌ی له ده‌ستی داعش ڕزگاركراون به‌ره‌و سه‌قامگیرییێکی باشتر ده‌چن و زیاتر له چوار ملیۆن ئاواره گه‌ڕاونه‌ته‌وه زێدی خۆیان. ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنه‌كانی چه‌ند مانگی ڕابردووی عێراق و هه‌رێمی كوردستانیشی به‌رز نرخاند و به‌ره‌وپێشه‌وه‌بردنی زیاترى دیموكراسی و ئیداره‌یێکی سه‌ركه‌وتوو و شه‌فافى له عێراق و ناوچه‌كه‌دا به جێگه‌ی گرنگیی وڵاته‌كه‌ی وه‌سف كرد.
له به‌شێكی دیكه‌ی وته‌كه‌یدا وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا ستایشى ڕۆڵی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكوه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستانى له دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ری مامناوه‌ند و ئاشتیانه بۆ كێشه‌كان كرد كه ئه‌مه‌ش له دیدی ئه‌واندا ڕێگایێکی كاریگه‌ر و گرنگه. به‌ڕێزیان به‌شداریی لایه‌نه كوردستانییەکانى له په‌رله‌مان و حكوومه‌تی نوێی عێراقدا به گرنگ وه‌سف كرد و دووپاتی كرده‌وه كه ته‌حه‌دیاتی زۆر له پێشن و به پێكه‌وه كاركردن ده‌توانرێ ڕووبه‌ڕوویان ببنه‌وه.
پاشان لە وه‌ڵامى پرسیارێكدا سەبارەت بە ڕەوشی ئاوارەکان لە هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی گوتی: "ئاوارەکانی ناوخۆی عێراق و په‌نابه‌رانى سووریا کە پێشتر یەک ملیۆن و هەشتسەد هەزار کەس بوون، ئێستا گەیشتووەتە یەک ملیۆن و چوارسەد هەزار کەس".
سه‌رۆكوه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان لەسەر چۆنیەتیی گەڕانەوەی ئاوارەکانیش بۆ زیدی خۆیان، دووپاتی کردەوە کە "مەرجی یەکەم بۆ گەڕانەوەیان ئەوەیە پێویستە لە ڕووی ئەمنییەوە ئەو شوێنانە پارێزراو بن بۆ ئەوەی بتوانن بگەڕێنەوە، ئەمنییەت و خزمەتگوزاری تا ئێستا بەو شێوەیە نییە کە بتوانن بگەڕێنەوە شوێنەکانی خۆیان. بۆ ئەو مەبەستە، هەماهەنگیی تەواومان لەگەڵ بەغدا هەیە، بەڵام ئەوەی تا ئێستا دەیبینین ئەوەیە ئاوارەکان لە هەرێمی کوردستاندا ماونەتەوە و تا ئێستا ئەو پێداویستییە نییە بۆ گەڕانەوەیان."
هەر لەو بارەیەوە، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا ڕایگەیاند گەڕانەوەی ئاوارەکان پێویستی بە کار هەیە لەسەر چەندین ئاست. سەقامگیری و ئارامیی ئەو ناوچانەیشی بە مەرجی سەرەکیی گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ شوێنەکانی خۆیان دانا، بۆیە جەختی لەسەر گرنگی و پێویستیی دەستەبەرکردنی ئەو مەرجانە کردەوە بۆ گەڕانەوەی ئاوارە و په‌نابه‌ران.
لە وەڵامی پرسیارێکى دیكه‌دا وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا ئەوەی دووپات کردەوە کە وڵاتەکەی بەرژەوەندیی گەورەی هەیە لە دەستەبەرکردن و پاراستنی سەقامگیری لە عێراق و هەرێمی کوردستان و لەو بڕوایەدا بوو سەرجەم لایەنەکان کە بەشێکن لە کێشەکان، پێویستە دۆخەکە ئاسایی بکەنەوە و پێکەوە کار بکەن بۆ کەمکردنەوەی کێشە و گرفتەکان و کێشەکان بە شێوەیێک چارەسەر بکرێت کە دۆخەکە بەرەو ئاڵۆزی نەچێت.
ڕەوشی سووریا و کۆبوونەوەکانی ژنێڤ بۆ داڕشتنەوەی دەستووری نوێ بۆ ئەو وڵاتە تەوەرێکی دیکەی کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکە بوو و لەو بارەیەوە وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا وێڕای ئاماژه‌دان بە ئاگاداربوون لە ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکانی ژنێڤ، جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە دەبێ هەموو هەوڵەکان لە بەرژەوەندیی پێکهێنانی لیژنەی دەستووریی سووریادا بێت و لەژێر چاودێریی ڕێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکان کار بکەن و دەبێ پرۆسەی سیاسیی لەو وڵاتە دەست پێبکات بۆ ئەوەی قەیرانی سووریا کۆتایی پێ بهێنرێت و هەنگاوی جددی و ڕاستەقینە بنرێت.
هه‌روه‌ها باسى له‌وه كرد كه هەماهەنگییان لەگەڵ لایەنەکان هەیە لەو ڕووەوە پشتیوانیی ئەڵمانیای بۆ سەرخستنی هەوڵەکان بۆ چارەسەری کێشەکان لە سووریا و پێکهێنانی لیژنەی نووسینەوەی دەستوور وەک هەنگاوی یەکەمی ئەو پرۆسەیە دووپات کردەوە.
هەر سەبارەت بە ڕەوشی سووریا، نێچیرڤان بارزانى گوتى: "ئێمە وەکوو حکوومەتی هەرێمی کوردستان پێمان وایە ئەو قەیرانەی لە سووریا هەیە پێویستە چارەسەر بکرێت و چارەسەری قەیرانەکەش تەنیا بە ڕێکاری سیاسی دەبینین. خۆشحاڵین بەوەی هەندێ هەنگاو نراوە بۆ نووسینەوەی دەستووری سووریا و هیوادارین ئەمە سەرەتایێک بێت بۆ ئەوەی ئەو قەیرانە سیاسی و مرۆییەی ئێستا لە سووریا هەیە کۆتایی پێبێت."
نێچیرڤان بارزانی گوتی: "جگە لە چارەسەری سیاسی لە سووریا هیچ چارەسەرێکی دیکە ناتوانێ ببێتە جێگره‌وه لەو وڵاتە. ئەو هەنگاوانه‌ی یووئێنیش بۆ نووسینەوەی دەستووری سووریا بە هەنگاوێکی باش و بەرەو ئاراستەی ڕاست دەزانین و هیوادارین لەسەر ئەو ئاراستەیە بەردەوام بن و خۆشی و ئارامی بۆ سووریا بگەڕێتەوە."
دەربارەی چۆنیەتیی سوودوەرگرتنی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئەڵمانیا بۆ چارەسەرکردنی پێشمەرگە بریندارەکانی شەڕی داعش، نێچیرڤان بارزانی گوتی: "ئەڵمانیا چ لە چوارچێوەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیدا، چ لە ڕووی ئینسانییەوە و چ لە ڕووی سەربازییەوە یارمەتیی هەرێمی کوردستانی داوە و ئەمڕۆش لەگەڵ جەنابی وەزیر داكۆكیمان لەسەر ئەوە کردەوە و سوپاسمان کردن بۆ هەموو ئەو هاوکارییانە کە کراون و بە دڵنیاییەوە لە ڕووی مرۆیی و لە ڕووی چارەسەری ئەوانەی تووشی کێشە بوون نەک تەنیا ئەڵمانیا، بەڵکوو وڵاتانی دیکەش لە سنوورى تواناى خۆیاندا یارمەتیی هەرێمی کوردستانیان داوە."
نێچیرڤان بارزانی ئەوەشی گوت کە "کێشەکە گەورەیە و لەوانەیە هاوکارییەکان وەکوو پێویست نەبن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ئەوەی تا ئێستا کراوە، به‌لاى ئێمەوە وەک گەلی کوردستان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان جێی سوپاس و ڕێزە."
Your Comment